Glooiend landschap

In het glooiende landschap tussen Lochem en Barchem liggen twee heuvels. De Lochemse Berg en de Kale Berg. Het is een gevarieerd gebied met bossen, afgewisseld met landbouwgronden en houtwallen.

Wandelen

In het gebied kunt u heerlijk wandelen. Het landschap is heel gevarieerd. De heuvels zijn begroeid met oude, robuuste grove dennenbomen en imposante beuken. Vanaf de heuvels heeft u een prachtig uitzicht over het glooiende landschap.

Dieren

In het gebied komen reeën, eekhoorns en vossen voor. Er zijn veel vogels te zien. Bosvogels én weidevogels.

In de bossen broedt de groene specht. Die is goed herkenbaar aan zijn karakteristieke 'lachende' roep. Ook wezels en bunzingen komen in het gebied voor. Langs de bosranden, waar kamperfoelie voorkomt, leeft de kleine ijsvogelvlinder.

Planten

De twee heuvels liggen in bosrijk gebied. Naast veel boomsoorten komen er vooral op de Lochemse Berg bijzondere plantensoorten voor.

Op de hellingen groeien soorten als lijsterbes en rankende helmbloem. Lager op de heuvels, waar de bodem leem bevat, komen soorten als dalkruid en kamperfoelie voor. Op de zuidhelling van de Lochemse Berg ligt een kwelplek met glashelder water. Grondwater sijpelt hier naar boven. Hier komen kruiden voor als waterpostelein en moerasdroogbloem.

Witte Wievenkoele

Op de Kale Berg ligt de Witte Wievenkoele. Het is waarschijnlijk een oude leemgroeve. De plek werd gevreesd omdat er 'witte wieven' waren. Zij kwamen 's nachts tevoorschijn, als witte nevels zwevend over heide en moerasgronden. Meestal werden ze gezien als kwade geesten die je maar beter kon ontwijken. In de lokale sage van Lochem gaat het om ‘goede’ witte wieven.

De Sage

De rijke boerendochter Johanna is verliefd op arme boerenzoon Herbert...

Maar Johanna's vader wil dat ze met de rijke boerenzoon Albert trouwt. Hij verzint een opdracht voor de twee rivalen. Daarbij moeten ze de rust van de witte wieven verstoren. Die witte wieven wonen in een diepe kuil bij de Koerbelt. Herbert en Albert moeten rond middernacht een zware ijzeren haarspit in die kuil gooien.

Albert koopt een snel duur paard, Herbert komt met een oude knol. Op het laatste moment deinst Albert terug. Maar Herbert durft wel. Hij weet op zijn knol aan de witte wieven te ontkomen. Ze gooien hem een bord na. Dat blijkt van goud te zijn. Daardoor is Herbert rijker dan Albert en krijgt hij de hand van zijn geliefde. De witte wieven hebben hem een mooi huwelijksgeschenk gegeven!

Uitkijktoren

Op het hoogste punt van de Lochemse Berg staat een slanke, ronde uitkijktoren uit 1893. De toren heet Belvedère, wat ‘mooi uitzicht’ betekent. De toren is niet meer toegankelijk voor het publiek.

Beheer

Het bosbeheer op de beide heuvels is gericht op natuurwaarden, houtproductie en belevingswaarde. Daardoor ontstaat een bos met een goede ondergroei en met oude, dikke bomen. Bij het agrarische landschap tussen de bossen ligt het accent op de landschappelijke waarden en natuurwaarden.

Geschiedenis

De twee heuvels zijn een restant van de voorlaatste ijstijd. Ze waren lange tijd zonder hoge begroeiing. De bossen zijn in de eerste helft van de 19e eeuw aangeplant.

De heuvels zijn het restant van een stuwwal die in de voorlaatste ijstijd door het landijs was opgestuwd. In de laatste ijstijd zijn door erosie dalen in de Lochemse Berg ontstaan. Rondom de stuwwal is toen een gordel van dekzand afgezet. In die tijd was de stuwwal zelf niet begroeid, daarvoor was het te droog en te koud.

Middeleeuwen
Al in de late middeleeuwen was het gebied rond de Lochemse Berg bewoond. Dit blijkt uit gevonden sporen van woningen en ijzerwinning. Op de flanken van de heuvels waren akkers. De nattere gronden in de dalen werden gebruikt als grasland of hooiland. Langs de heuvelranden en in de lagere delen waren de gronden verdeeld en door houtwallen gescheiden.

Bosbouw
In de eerste helft van de 19e eeuw zijn de gemeenschappelijke gronden in delen verkocht. De Lochemse Berg en de Kale Berg zijn toen grotendeels bebost. Langs de randen bleven akkers en graslanden over. Door latere herverkaveling verdwenen veel houtwallen. Het gebied tussen de twee heuvels is echter vrij gaaf gebleven.

Bron: Geldersch Landschap & Kasteelen